BİR DENEY TÜPÜ İÇERİSİNE KONULAN YOĞUNLUKLARI FARKLI, BİRBİRİNE KARIŞMAYAN SIVILARIN İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI: Yoğunlukları (özkütle) farklı olan sıvıların tüp içerisinde karışmadığını görmek.
HAZIRLIK SORUSU:
Denize dökülen akaryakıtın su üzerinde durmasının nedenlerini araştırınız.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
1.cam tüp
2.su
3.sıvı yağ
4.ispirto
5.gazyağı
|
DENEY DÜZENEĞİ:
|
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Su, sıvı yağ, ispirto ve gazyağından yaklaşık 2 ‘şer cm3 alınız.
2-Bir cam tüpe sırayla önce su, sonra zeytinyağı, ispirto ve en üste de gaz yağı koyunuz.
3-Bu sıvıların birbirine karışmadığını gözleyiniz.
|
DENEYİN SONUCU:
Yoğunlukları farklı olan sıvılar bir tüp içerisinde aşağıdan yukarıya doğru yoğunluğu büyük olandan yoğunluğu küçük olana doğru, karışmadan sıralanır. Yoğunluk maddelerin ayırt edici özelliklerinden biridir.
TEORİK BİLGİ:
Yoğunlukları farklı olan sıvılar bir kap içerisine konursa , sıvıların birbirine karışmayarak yoğunluğu büyük olan sıvı, kabın en dip kısmında yer alır. Yoğunluğu en küçük olan sıvı, kabın en üst kısmında yer alır.
FARKLI MADDELERİN YOĞUNLUKLARININ İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI:Farklı sıvıların yoğunluklarını bulmak.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Yoğunluk maddelerin ayırt edici özelliklerinden biri midir? Tartışınız.
2-Yoğunluk farkından yararlanılarak günlük yaşantımızda hangi işler yapılmaktadır?
|
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
1-3 adet 250 ml beherglas
2-dereceli silindir
3-su ( 100 cm3 )
4-zeytinyağı ( 100 cm3 )
5-ispirto ( 100 cm3 )
6-terazi ve tartı takımı
|
|
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Beherglaslardan birini boş olarak tartınız. Değerini dara olarak bir yere yazınız.
2-Dereceli silindir kullanarak her bir beherglasa sırayla 100 cm3 su, zeytinyağı ve ispirto koyunuz ve bunları ayrı ayrı terazide tartarak bulduğunuz değerleri sırayla yazınız.
3-Tartarak bulduğunuz kütle değerlerinden beherglasın kütlesini ( dara ) çıkarınız.
4-Bulduğunuz net kütle değerlerini 100 ‘e bölünüz. Çıkan sonuçları karşılaştırınız.
DENEYİN SONUCU:
Deney neticesinde üç farklı sıvıdan 100 cm3 eşit hacimli alınmasına karşın üçününde kütlelerinin , dolayısıyla yoğunluklarının farklı olduğunu gözlemişsinizdir. Bazı maddelerin yoğunlukları aşağıda verilmiştir.
|
MADDE ADI
|
YOĞUNLUK
(g/ cm3)
|
MADDE ADI
|
YOĞUNLUK
( g/ cm3 )
|
|
Alkol (Etil )
|
0,8
|
Demir
|
7,8
|
|
Su
|
1,0
|
Bakır
|
9,0
|
|
Aliminyum
|
2,7
|
Civa
|
13,6
|
TEORİK BİLGİ:
Bir maddenin birim hacminin kütlesine o maddenin “özkütlesi ( yoğunluk )” denir.Yoğunluk maddeler için ayırt edici bir özellik olup, her maddenin kendine özgü bir yoğunluğu vardır.
|
d = m = ( Yoğunluk = Kütle )
V Hacim
|
Yoğunluk birimleri:
|
KÜTLE
|
HACİM
|
YOĞUNLUK
|
|
m
|
V
|
d
|
|
g
|
cm3
|
g /cm3
|
|
kg
|
m3
|
kg/m3
|
|
|
BASİT BİR AREOMETRE YAPIMI
DENEYİN AMACI: Sıvı yoğunluğunu ölçmeye yarayan basit bir“areometre” yapmak.
HAZIRLIK SORUSU:
Bir mandırada sütün saf olup olmadığını nasıl ölçebilirsiniz?
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
1.deney tüpü
2.derin bir kova
3.tuz veya kum
4.su
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Deney tüpüne biraz tuz veya kum dökünüz. Areometreniz hazırdır.
2-Kovayı suyla doldurarak, deney tüpünü suya bırakınız.Bu tüp su içerisinde düşey durur.
3-Tüp üzerinde su seviyesini işaretleyiniz. İşaretlediğiniz yer suyun yoğunluğunu gösterir.
4-Bu defa tuzlu su çözeltisi hazırlayınız ve tüpü bu çözeltiye bırakınız. Tüpün tuzlu suda daha
az battığını gözleyiniz.
5-Deneyi alkol veya zeytinyağı ile de tekrarlayınız.
DENEYİN SONUCU:
Yoğunluğu bilinmeyen bir sıvıyı, areometre yardımıyla bulabiliriz.
TEORİK BİLGİ:
Sıvı cisimlerin yoğunluğunu ölçmeye yarayan aletlere “Areometre” denir. Areometrelerin yapımında yoğunluğu bilinen (örneğin su) sıvılardan yararlanılır. Suya göre yoğunluk ayarlandıktan sonra diğer sıvıların yoğunluklarını da bulmak mümkün olabilecektir.
|
MADDELERDEKİ FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞMELERİN İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI:Çay şekerinin fiziksel ve kimyasal değişimini incelemek.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Fiziksel ve kimyasal değişme olaylarını araştırınız. Günlük yaşantınızla ilgili olayların hangileri fiziksel ve kimyasal değişmedir? Tartışınız.
2-Mumun erimesi, mumun yanması, sütün yoğurda dönüşümü, çivinin paslanması, üzümden sirke oluşması olaylarından hangileri kimyasal değişmedir?
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER:
|
1.deney tüpü 2 adet
|
4.su
|
7.bunzen kıskacı 2 ad
|
10.cam çubuk
|
|
2.küp şeker 6 adet
|
5.üç ayak 2 adet
|
8.bağlama parçası
|
11.çekiç
|
|
3.ispirto ocağı
|
6.statif çubuk 2 adet
|
9.kibrit
|
12.beherglas
|
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Deney tüplerinin içine 3 ‘er tane küp şeker atarak şekildeki düzeneği kurunuz.
2-Deney tüplerinden birinin içine biraz su koyarak şekerin erimesini sağlayınız. Diğer tüpü ispirto ocağında ısıtınız.
3-İspirto ocağını kapatıp bir müddet bekleyiniz. Sonra deney tüpünü çekiçle kırarak içindeki maddeyi inceleyiniz. Oluşan madde şeker özelliği taşıyor mu?
DENEYİN SONUCU:
I. düzenekte şeker suda çözünerek gözünüzle göremeyeceğiniz kadar küçük parçalar halinde suyun içinde dağılmıştır. Suyun tadına baktığınızda şeker tadını algılarsınız. O halde şekerin yapısı değişmemiş olup sadece şekli ve tanecik büyüklüğü değişmiştir.
*ÇÖZÜNME OLAYLARI FİZİKSEL DEĞİŞMEDİR.
II. düzenekte şekerin yakılması sonucu, siyahlaşarak kömür haline geldiğini görürsünüz. Şeker yanma sonucu kimyasal yapısı değişmiş ve kömür haline gelmiştir.
*YANMA OLAYLARI KİMYASAL DEĞİŞMEDİR.
TEORİK BİLGİ:
Basınç, sıcaklık gibi çeşitli etkiler sonucu maddelerde gözlemlenen değişmelerde o maddenin esas yapısı değişmiyorsa maddeye etkiyen bu tür olaylara “fiziksel olay” denir. Fiziksel olay neticesinde maddenin fiziksel özelliklerinde ve şeklinde meydana gelen değişmelere “fiziksel değişme” denir. Başlıca fiziksel değişmeler şunlardır:
|
1.Yoğunluk
|
4.Hacim
|
7.Parlaklık
|
10.Tad
|
13.Buharlaşma ısısı
|
|
2.Çözünürlük
|
5.Genleşme
|
8.Renk
|
11.Kaynama noktası
|
14.Erime ısısı
|
|
3.İletkenlik
|
6.Setlik
|
9.koku
|
12.Erime noktası
|
|
Ortam koşullarına bağlı olarak yanma, çürüme, paslanma, pişme, mayalanma gibi etkilerle maddenin görünümünü, şeklini değiştirdiği gibi iç yapısını da değiştiren olaylara “kimyasal olay” denir. Kimyasal olay neticesinde maddede gözlenen değişmelere “kimyasal değişme” denir.
KAYNAK:http://egitek.meb.gov.tr/dersdesmer/son_deney/konular/7.htm
