MİKROSKOP YAPISININ TANITILMASI
HAZIRLIK SORULARI:
1-Mikroskop ne işe yarar? Araştırınız.
2-Mikroskop çeşitleri nelerdir? Nerelerde kullanılır?
Mikroskop genel anlamda gövde kolu ve alt kaide olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Bütün diğer parçalar bu iki parça üzerine yerleştirilir.
Mikroskopların hareketli bir nesne tablası vardır. Bu nesne tablası kaba ve ince ayar
kontrol düğmeleri ile aşağı ve yukarı hareket ettirilebilir.Lam ve lamel( preparat ) iki nesne klipsinin
altına gelecek şekilde nesne tablasının üzerine yerleştirilir.
45 derece açılı tüpün üst kısmında değiştirilebilir bir oküler bulunmaktadır. Alt kısmında ise objektiflerin sabitlendiği bilye yataklı ve dört objektif yuvalı hareketli bir revolver
vardır. Bir mikroskobun büyütmesi şu şekilde hesaplanır: MİKROSKOP BÜYÜTMESİ= OKÜLER X OBJEKTİF
(Örneğin oküler 5x, objektif 40x olan bir mikroskobun büyütmesi = 5 X 40 = 200 olur.) Mikroskopta aydınlatma bir tarafı düzlem/ iç bükey ayna ve tablanın altındaki iris diyafram
İle yapılmaktadır.
Mikroskopta inceleme esnasında yapılması gerekenler şunlardır:
( Görüntünün odaklanması )
1-Preparatı ( lam ve lameli ) nesne tablasının üzerindeki sıkıştırma klipslerinin altına yerleştirin.
2-Her zaman için en düşük büyütme seviyesi olan objektif ile çalışmaya başlayın.
3-Kaba ayar düğmesi ile nesne tablasını en üst seviyeye çıkartıncaya kadar tablanın kenarına bakın.
4-Daha sonra tüpe bakarak preparattaki görüntü belirinceye kadar kaba ayar düğmesini aşağıya doğru çevirin.
5-Kaba ayar yapıldıktan sonra ince ayar düğmesi ile keskin bir görüntü alıncaya kadar ayar yapın.
6-Büyütmeyi arttırmak için hareketli revolveri saat yönünde çevirerek ve her objektif değişikliğinde sadece ince ayar düğmesini ayarlayarak görüntüyü odaklayabilirsiniz.
7-Her büyütmede ışığa gereksinim artacağından iris diyafram daha fazla açılmalıdır. 
Mikroskop kullanımından sonra dikkat edilmesi gereken hususlar:
1- Mikroskop sadece gövde kolu üzerinden tutulmalı ve taşınmalıdır.
2-Objektifi tüpteki oküler ile birlikte en düşük büyütme seviyesine getirip bırakınız.
3-Aydınlatma sistemini kapatmayı unutmayınız.
4-Toz, mikroskop ve optik aksamın en kötü düşmanıdır. Bu nedenle mikroskobun hassas iç bölümlerine tozun girmesini engellemek için herhangi bir objektifi veya oküleri kesinlikle mikroskop üzerinden çıkartmayınız.
5-Eğer mikroskobun gövdesi ve tablası tozlu ise, tozun silinmesi için yumuşak pamuklu bez parçası kulanınız.
6-Tüm bu işlemlerden sonra artık mikroskobu koruma örtüsüyle örtebilirsiniz. (veya çantasına yerleştirebilirsiniz. )
SOĞAN ZARI HÜCRESİNİN İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI: Soğan zarı hücresini mikroskop yardımıyla incelemek.
HAZIRLIK SORUSU: Mikroskopla baktığınızda soğan zarı hücresinin hangi bölümlerini görebiliriz?
TEORİK BİLGİ:
Canlıları meydana getiren, yaşama ve çoğalma yeteneğindeki en küçük yapı birimine Hücre denir.Hücre ilk kez 1665 yılında İngiliz bilim adamı Robert Hook tarafından keşfedilmiştir.
Mikroskobun gelişmesiyle hücre hakkındaki bilgiler gelişmiş ve Hücre Teorisi ortaya çıkmıştır.Hücre teorisine göre:
1-Canlıların temel yapı ve görev birimi, hücrelerdir.
2-Bütün canlılar bir veya birçok hücreden meydana gelmiştir.
3-Hücreler bağımsız olmakla birlikte, iş bölümüne de katılabilirler.
4-Hücrelerde canlının kalıtım maddeleri bulunur.
5-Hücreler kendilerinden önceki hücrelerin bölünmesiyle meydana gelirler.
Hücreler üç ana bölümden oluşur. I.Hücre zarı II. Sitoplazma III. Çekirdek
|
1-mikroskop
|
5-metilen mavisi
|
9-damlalık
|
|
2-kuru soğan
|
6-lam
|
10-pens
|
|
3-bıçak
|
7-lamel
|
11- iyot çözeltisi
|
|
4-lügol çözeltisi
|
8-büyüteç
|
12- bistüri veya jilet
|
DENEY DÜZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Bıçak yardımıyla soğanı birkaç parçaya bölünüz. Etli parçalardan birini büyüteçle inceleyiniz.
2-Etli yaprağın iç kısmındaki ince zarı, pens yardımıyla ayırınız. Bu zarı da Büyüteçle inceleyiniz.
3-Soğan zarından bistüri veya jilet yardımıyla küçük bir kesit alarak, incelenecek örneği (Preparat ) lamın
üzerine koyunuz.
4-Damlalık ile preparatın üzerine bir damla su damlatınız.
5-Lamelle, lama 45 derece açı yapacak şekilde preparatın üzerine yavaşça hava almayacak şekilde kapatınız.
6- Hazırladığınız örneği mikroskopta inceleyerek, gördüklerinizi çiziniz.
7-Aynı deneyi su yerine bir damla metilen mavisi (yoksa tendürdiyot) ve lügol veya iyot çözeltisi kullanarak tekrarlayınız.
Gördüklerinizi çizerek diğer şekillerle karşılaştırın.
DENEYİN SONUCU:
Etli parçaları ve soğan zarını büyüteçle incelediğinizde hücreyi net olarak göremezsiniz. Hücre ancak mikroskop yardımıyla gözlenebilir. Hazırladığınız deneyde su yerine diğer çözeltileri kullandığınızda farklı görüntüler elde edersiniz. Lügol çözeltisi hücrenin çekirdeğini boyar. Metilen mavisi ise sitoplazmadaki organelleri ve çekirdeği boyar. 
AĞIZ İÇİ EPİTEL HÜCRELERİNİN İNCELENMESİ
DENEYİN AMACI:Ağız içi epitel hücrelerini mikroskopta incelemek, soğan zarı hücresiyle karşılaştırmak.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Epitel hücreleri vücudun nerelerinde bulunur? Araştırınız.
2-Ağız içi epitel hücreleri ile soğan zarı hücresinin mikroskoptaki görünümleri arasındaki benzer ve farklılıkları nelerdir?
3-Bir bitki hücresi ile hayvan hücresi arasındaki benzer ve farklılıklar nelerdir? Araştırınız.
|
1-mikroskop
|
5-metilen mavisi veya iyot çözeltisi
|
|
2-lam
|
6-su
|
|
3-lamel
|
7-damlalık
|
|
4-kalın uçlu kürdan
|
8-kurutma kağıdı
|
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Temiz bir lamın üzerine damlalıkla bir damla su koyunuz.
2-Ağzınızı açarak kürdanın kalın tarafıyla yanağınızın iç yüzeyini yada dilinizin üzerini hafifçe sıyırınız..
3-Kürdanın ucundaki tükürüklü maddeyi, lamın üzerine damlatmış olduğunuz suya karıştırınız.Taşma olduğunda kurutma kağıdını kullanabilirsiniz.
4-Karışımın üzerine hava almayacak şekilde lamelle kapatınız. Preparatı mikroskopta inceleyerek, gördüklerinizi çiziniz.
5-Hazırladığınız örneğin üzerine damlalık yardımıyla metilen mavisi veya iyot çözeltisi damlatınız.
6-Lameli kapattıktan sonra tekrar inceleyiniz. Gördüğünüz şekilleri aşağıdakiyle karşılaştırınız.
DENEY SONUÇLARI:
Mikroskop incelemesinde boyanan hücrelerle boyanmayan hücreler arasında belirli farklar ortaya çıkmıştır. Boyanan hücrelerde çekirdek ve bazı hücre organelleri daha net görülür.Ağız içi epitelinde hücre duvarı ve kloraplast gibi organellerin olmadığı görülür.
KAYNAK:http://egitek.meb.gov.tr/dersdesmer/son_deney/konular/6.htm
